دارو و درمان

غلظت خون 

میزان هموگلوبین خون باید در زنان بین ۱۲ تا ۱۴ و در مردان بین ۱۴ تا ۱۶ "گرم در دسی لیتر" باشد و اگر این عدد در زنان از ۱۶ و در مردان از ۱۸ بالاتر برود،

 بیماری غلظت خون محسوب می‌شود.

 افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون در واحد حجم را غلظت خون می‌گویند. 

چرا خون غلیظ می‌شود و چگونه آن را درمان کنیم؟

بعد از سن بلوغ، وجود هورمون‌هایی در مردان تحریکاتی در سیستم خون‌سازی بدن ایجاد می‌کند که موجب می‌شود میزان غلظت خون در مردان دو گرم نسبت به زنان بالاتر رود.

بیماری غلظت خون به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود که در بیماری غلظت خون اولیه، تولید گلبول‌های قرمز خون توسط سیستم خون‌ساز بدن به‌صورت خودکار بالاست.

 در غلظت خون ثانویه، سیستم خون‌ساز بدن سالم است ولی بیماری‌هایی مانند بیماری‌های مزمن ریوی، کلیوی و قلبی و یا تومورها، کاهش اکسیژن‌رسانی بافتی،

 بودن در ارتفاعات، سیگار کشیدن و زندگی در هوای آلوده موجب افزایش غلظت خون می‌شوند.

از علائم بالینی بیماری غلظت خون می‌توان به برافروختگی پوست صورت، قرمزی چشم‌ها، اختلالات هوشیاری، منگی، سردرد، خواب‌آلودگی و گزگز دست‌وپا اشاره کرد.

چرا خون غلیظ می‌‌شود؟

تنها راهی ‌که نشان می‌‌دهد فردی غلظت خون دارد یا نه، دادن آزمایش خون و اندازه‌گیری (اچ.تی.سی) هماتوکریت است. بعدازاینکه جواب آماده شد،

 پزشک دو دسته علت اولیه و ثانویه پیش رو دارد:

۱- علت اولیه: مغز استخوان بدون هیچ محرکی از بیرون، خودبه‌خود رفتار آنارشیستی نشان داده و شروع به تولید گلبول قرمز می‌‌کند که به آن پلیستمی می‌‌گویند و

 افزایش غلظت اولیه نامیده می‌‌شود بدون وجود علت ثانویه. درصد کمی از غلظت خون شامل علت اولیه می‌‌شود.

۲- علت ثانویه: بین ۹۵-۹۰درصد از کسانی‌که با غلظت خون به متخصص مراجعه می‌‌کنند، افرادی هستند که غلظت خون ثانویه دارند و این موضوع زمانی اتفاق می‌‌افتد که اکسیژن

 کافی به بافت‌‌های بدن نرسد. با کمبود اکسیژن در بدن، هورمونی به‌نام اریتروپویتین از کلیه ترشح می‌‌شود که این هورمون، مغز استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک

 می‌‌کند تا بتواند کمبود اکسیژن‌رسانی به بافت‌‌های بدن را با افزایش تولید گلبول قرمز جبران کند. نمونه کسانی‌که با این مشکل مواجه می‌‌شوند، 

افرادی هستند که در ارتفاعات بلند و کوهستانی زندگی می‌‌کنند و چون با کمبود اکسیژن روبه‌رو هستند، دچار بیماری غلظت خون می‌‌شوند.

گاهی اوقات اکسیژن محیط مناسب است، اما به دلیل مشکلات ریوی، فرد دچار غلظت خون می‌‌شود یا ممکن است اکسیژن از ریه وارد خون شود، اما به‌دلیل مشکلات خونی،

 بین خون شریانی و وریدی، مشکلی وجود داشته باشد و خونی که در ریه پر از اکسیژن شده، بلافاصله با خون کم اکسیژن مخلوط شده و همین مسئله سبب بروز غلظت خون

 شود.

علت بعدی، هموگلوبین مادرزادی است که در آن افراد فامیل پرخون هستند و به علل مختلفی، مغز استخوان به گلبول‌سازی تحریک شود. یکی دیگر از علل مهم غلظت خون، 

کشیدن سیگار و مسمومیت با مونوکسیدکربن است که درنتیجه آنها اکسیژن‌رسانی به خون کم شده و غلظت خون ثانویه ایجاد می‌‌شود.

مصرف دخانیات یکی از علت‌‌های جدی درکنار مسائل قلبی است که هم باعث بروز سرطان شده و هم سبب غلیظ شدن خون فرد می‌‌شود. فرض کنید فردی مدام سردرد دارد و 

جریان خونش سیالیت و روانی لازم را ندارد و مرتب در خواب، خواب‌زده می‌‌شود.

حجامت یا خون دادن؟

برای پزشکان روش حجامت را نیز برای کاهش غلظت خون پیشنهاد می‌نمایند. در مورد مقایسه حجامت و خون دادن باید گفت که اگرچه حجامت می‌تواند به‌عنوان یک روش درمانی

 در بعضی بیمارهای خاص مورداستفاده قرار گیرد ولی نمی‌تواند در این مورد، جای خون دادن را بگیرد. زیرا حجم خونی که در حجامت از بدن خارج می‌شود زیاد نیست و ما در این 

موردنیاز به خارج کردن مقادیری از خون بدن داریم.

تأثیر استرس بر غلظت خون

استرس، کار و فعالیت زیاد بر روی بیماری غلظت خون تأثیری ندارد و تنها عامل بروز غلظت خون کاذب می‌شوند. برای درمان غلظت خون کاذب از مایعات و در غلظت خون اولیه از 

خون‌گیری و داروها استفاده می‌شود و درنهایت در غلظت خون ثانویه باید بیماری‌های زمینه‌ای که موجب بروز غلظت خون شده است، برطرف شود.

نشانه‌های غلظت خون

 بنفش شدن لب‌ها

وقتی میزان هموگلوبین بدون اکسیژن بیش‌ازحد باشد، مخاط‌‌های بدن مثل لب، به رنگ بنفش درمی‌آیند. انگشتان دست‌وپا و زیر ناخن‌ها بنفش شده،

 چشم‌‌ها پرخون و پوست صورت نیز برافروخته می‌‌شود.

سرگیجه

وقتی غلظت هموگلوبین خون زیاد می‌‌شود، سیالیت، روانی و حرکت خون کم شده و فرد دچار سرگیجه و رخوت شده و خون‌دماغ می‌‌شود.

 اگر سرگیجه و رخوت بدون هیچ دلیل زمینه‌ای دیگری سراغ شما بیاید و گاه و بی‌گاه بینی‌تان هم خون‌ریزی کند، ممکن است غلظت خون داشته باشید.

نفس‌نفس زدن

کسانی‌که مشکل ریوی دارند، تنگی نفس پیدا می‌‌کنند و نفس‌نفس می‌‌زنند هم، ممکن است به‌خاطر غلظت خون‌شان دچار تشدید این علائم شده باشند. 

پس هر تنگی نفسی را به حساب آلرژی یا آلودگی هوا نگذارید. گذشته از این، افرادی‌که مشکل قلبی دارند و تپش قلب پیدا می‌‌کنند هم می‌‌توانند دچار این مشکل باشند.

توصیه‌هایی غذایی

در بحث خون‌ساز بودن جگر مردم بسیار اغراق‌آمیز رفتار می‌‌کنند. جگر در اغلب موارد نمی‌‌تواند خون‌سازی کند، چون غذای غلیظی است، بنابراین جگر برای خون‌سازی مناسب 

نیست. پسته هم برای کسانی‌که از کم‌خونی رنج می‌‌برند، مفید است. اما کسانی که خون غلیظ دارند، پسته نخورند بهتر است. یعنی اگر به‌طورقطع پرخون هستند نباید مصرف 

کنند. اما همان‌طور که گفته شد، گاهی اوقات سلول‌‌های خونی به هم چسبیده و متراکم هستند و به نظر می‌‌آید فرد دچار پرخونی است، درحالی‌که این‌طور نیست و کم‌خون 

است و خوردن پسته هیچ ضرری برایش ندارد. در مورد اسفناج هم درصورتی‌که در کنار کرفس استفاده شود، خوب است و خون‌سازی می‌کند. 

مصرف برخی میوه‌‌ها ازجمله انار و در رأس سبزیجات، کاهو در رقیق و تعدیل کردن خونی که غلظت بالایی دارد، مؤثر هستند.

گاهی اوقات خوراکی‌هایی مصرف می‌کنیم که خون غلیظ تولید می‌کنند و ازجمله این خوراکی‌ها، اغلب پروتئین‌های گوشتی هستند که هرقدر این گوشت‌ها تیره‌تر باشند و حیوانی

 که این گوشت از آن تهیه می‌‌شود، مسن‌ و عظیم‌الجثه‌تر باشد، خون غلیظ‌تری تولید می‌کند. همین‌طور که گوشت شتر نسبت به گوشت گوسفند و گوشت گوسفند نسبت به 

گوشت مرغ، خون غلیظ‌تری تولید می‌کند، به همین علت بهتر است افراد از تنوع غذایی برخوردار بوده و یک‌سویه نباشند.

اگر خونتان غلیظ است، خون بدهید

کسانی که غلظت خون دارند می‌توانند خون دهند. البته خون این افراد پس‌ازاینکه از رگ گرفته می‌‌شود، قابلیت استفاده ندارد و باید دور انداخته شود،

 چراکه کیسه‌‌های جمع‌آوری خون، به میزان استانداردی حاوی ماده ضدانعقاد خون هستند و خون کسانی‌که دچار غلظت خون هستند، در این کیسه‌‌ها به سرعت لخته می‌‌شود

 و قابل‌استفاده برای بیمارانی که نیازمند به دریافت خون هستند، نیستند.

منبع: آنا