عفونت گوش که گاهی با نام اوتیت حاد نیز شناخته می‌شود، شایع‌ترین علت گوش درد است که به علت التهاب در گوش میانی ایجاد می‌شود. از آنجا که عفونت گوش یک بیماری خود محدود شونده است لذا درمان آن بر پایه‌ی کنترل درد، رفع علائم آزاردهنده و نظارت بر روند بهبودی است. گاهی برای درمان عفونت از آنتی بیوتیک نیز استفاده می‌شود.
آناتومی گوش میانی و نحوه‌ی ایجاد عفونت گوش:
گوش میانی فضایی پر از هوا در پشت پرده‌ی گوش یا غشای تمپانیک است که حاوی استخوان‌های کوچکیست که وظیفه‌ی آن‌ها انتقال لرزش پرده‌ی گوش به گوش داخلی است.
گوش میانی توسط کانال باریکی به نام شیپور استاش به دستگاه تنفسی فوقانی وصل می‌شود. لوله‌های استاش یک جفت لوله‌ی باریک هستند که در بالا از گوش میانی شروع شده و از قسمت پشت گلو و پشت حفره‌های بینی امتداد می‌یابند و در انتها، در گلو باز میشوند. نقش شیپور استاش تنظیم فشار هوا در گوش میانی، تهویه‌ی هوای گوش میانی و تخلیه‌ی ترشحات طبیعی گوش میانی است. تورم و انسداد شیپور استاش باعث تجمع مایعات در گوش میانی می‌شود و این مایع می‌توانند به وسیله‌ی باکتری‌ها آلوده شود و باعث بروز علائم عفونت گوش شود. تورم و برآمده شدن پرده‌ی گوش، معمولا با درد، سوراخ شدن پرده‌ی گوش و تخلیه‌ی مواد چرکی (در این حالت اصطلاحا اوتیت چرکی نامیده می‌شود) و تب همراه است.
لوله‌ی استاش در کودکان و نوزادان نسبت به بالغین، کوتاه‌تر و افقی‌تر است به همین دلیل ورود میکروب‌ها به گوش میانی راحت‌تر است، علاوه بر این، سیستم ایمنی کودکان برای مبارزه با میکروب‌ها تکامل نیافته است بنابراین کودکان و نوزادان، به ویژه نوزادان با سن کم‌تر از ۶ هفته، بیش‌تر از بزرگسالان در معرض خطر عفونت گوش هستند، اما این بیماری می‌تواند بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. با افزایش سن طول شیپور استاش دو برابر می‌شود و به شکل عمودی قرار می‌گیرد. طول بیش‌تر و به ویژه شیب لوله به عنوان عوامل مهمی در جهت محافظت، هوادهی و تخلیه‌ی گوش میانی عمل می‌کند.
نقش غدد لنفاوی یا آدنوئیدها در عفونت گوش: به نظر می‌رسد غدد لنفاوی در فعالیت سیستم ایمنی بدن نقش دارند. آدنوئیدهای پشت بینی، در نزدیکی محل باز شدن لوله‌های استاش قرار دارند، تورم آدنوئیدها ممکن است این لوله‌ها را مسدود کند و منجر به عفونت گوش میانی شود. تورم و تحریک آدنوئیدها در عفونت گوش در کودکان نقش دارد زیرا کودکان نسبت به بزرگسالان دارای آدنوئیدهای نسبتاً بیش‌تری هستند.
الگوهای مختلف عفونت گوش:
عفونت گوش می‌تواند در اثر ویروس یا باکتری ایجاد شود و حاد یا مزمن باشد. عفونت حاد گوش میانی معمولاً سریع آغاز می‌شود و مدت کوتاهی ادامه دارد. عفونت مزمن گوش میانی یک التهاب دائم در گوش میانی است و به طور معمول حداقل سه ماه ادامه می‌یابد و از عفونت حاد گوش که معمولاً فقط چند هفته طول می‌کشد، متفاوت است. طی عفونت حاد گوش، مایعی که پشت پرده‌ی گوش جمع شده، ممکن است تا سه ماه باقی بماند و در صورت وجود فشار منفی پشت پرده‌ی گوش این زمان بیش‌تر طول می‌کشد. عفونت مزمن گوش می‌تواند باعث آسیب دائمی به گوش میانی، پرده‌ی گوش و تخلیه‌ی مداوم ترشحات بدبو از سوراخ ایجاد شده در پرده‌ی گوش شود. عفونت مزمن گوش میانی اغلب بدون درد و بدون تب شروع می‌شود. احساس فشار در گوش می‌تواند ماه‌ها پایدار باشد. گاهی کاهش شنوایی می‌تواند ناشی از عفونت مزمن گوش میانی باشد. با تخلیه مایع موجود در گوش میانی شنوایی بهبود می‌یابد.
اوتیت حاد (التهاب گوش حاد) همراه با تجمع مایعات (افیوژن): در واقع عفونت گوش میانی بدون عفونت باکتریایی یا ویروسی است که معمولا به علت اختلال عملکرد و انسداد لوله‌ی استاش و یا به دنبال بهبود عفونت گوش تا مدت‌ها پایدار باقی میماند، ایجاد می‌شود.
اوتیت مزمن (التهاب گوش مزمن) همراه با تجمع مایعات (افیوژن): هنگامی اتفاق می‌افتد که مایعات در گوش میانی باقی مانده و ولی عفونت باکتریایی یا ویروسی وجود ندارد. اوتیت مزمن باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت گوش جدید در کودکان می‌شود که می‌تواند بر قدرت شنوایی کودکان تاثیر بگذارد.
اوتیت حاد مکرر: اگر عفونت گوش بیش از سه بار در یک دوره‌ی ۶ ماهه، یا چهار بار در یک سال تکرار شود، به آن عفونت مکرر حاد گوش یا اوتیت حاد مکرر گفته می‌شود که علت آن اختلال عملکرد شیپور استاش است.
اوتیت مزمن خلط آور (چرکی): عفونتی است که با درمان‌های معمول از بین نمی‌رود و می‌تواند باعث ایجاد سوراخی در پرده‌ی گوش شود.
پروگنوز عفونت گوش:
بیش‌تر والدین با عفونت گوش آشنا هستند زیرا بیش‌تر کودکان تا سن سه سالگی، حداقل یک بار دچار عفونت گوش شده‌اند. در واقع عفونت گوش شایع‌ترین علت مراجعه به پزشک متخصص اطفال است که تقریباً شامل ۳۰ میلیون ویزیت در سال در ایالات متحده می‌شود. به طور نسبی نیمی از نسخه‌های تجویزی حاوی آنتی بیوتیک جهت درمان عفونت گوش است. هزینه‌ی درمان عفونت گوش میانی در ایالات متحده بیش از ۲ میلیارد دلار در سال برآورد شده است. عفونت گوش مسری و قابل انتقال نیست. افرادی که به عفونت گوش مبتلا هستند می‌توانند با هواپیما مسافرت کنند اما در صورت اختلال عملکرد شیپور استاش، به علت تغییر فشار هوا هنگام بلند شدن و فرود هواپیما، مسافرت‌های هوایی می‌تواند باعث ایجاد درد در گوش شود، شنا کردن نیز در این افراد توصیه نمی‌شود.
عوارض عفونت گوش:
اگرچه عفونت گوش حاد باعث عوارض طولانی مدت نمی‌شود اما عفونت درمان نشده می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری شود. عرضه‌ی شایع عفونت گوش کاهش شنوایی است که با بهبود عفونت، برطرف می‌شود. کاهش شنوایی در موارد عفونت‌های مکرر و یا تجمع مایعات در گوش میانی، به کاهش شنوایی قابل توجه منجر می‌شود و در صورت آسیب دائمی پرده‌ی گوش یا سایر ساختارهای گوش میانی، ممکن است افت شنوایی دائمی رخ دهد. اگر اختلالات شنوایی در نوزادان و کودکان نوپا به طور موقت یا دائمی ایجاد شود، می‌تواند باعث تاخیر در مهارت‌های گفتاری، اجتماعی و رشدی آن‌ها شود.
عفونت گوش درمان نشده یا عفونت‌هایی که به درمان جواب نمی‌دهند می‌توانند به بافت‌های اطراف گسترش پیدا کنند و باعث ماستوئیدیت (التهاب استخوان برآمده در پشت گوش) شود که این موضوع بسیار خطرناک است و این افراد باید فورا توسط متخصص گوش و حلق و بینی معاینه شوند. به ندرت عفونت‌های گوش میانی به سایر بافت‌های جمجمه از جمله مغز یا غشاهای اطراف مغز (مننژ) گسترش می‌یابند و باعث ایجاد مننژیت میشوند. اگرچه اکثر پارگی‌های پرده‌ی گوش طی ۷۲ ساعت بهبود می‌یابند اما در بعضی موارد ترمیم جراحی لازم است. سوراخ شدن پرده‌ی گوش، فلج عصب صورت و بیماری منییر در بزرگسالان از عوارض عفونت گوش مزمن می‌باشد.
علائم و نشانه‌های عفونت گوش:
گوش عضو پیچیده‌ی بدن است که از چندین حفره‌ی مختلف تشکیل شده است. عفونت گوش می‌تواند در هر یک از این حفره‌ها ایجاد شود و علائم مختلفی ایجاد کند. گوش به سه قسمت اصل گوش داخلی، گوش میانی و گوش بیرونی تقسیم می‌شود. عفونت‌ها بیش‌تر در گوش میانی و گوش بیرونی مشاهده می‌شود و عفونت گوش داخلی کم‌تر دیده می‌شود. گوش میانی ناحیه‌ای است که به طور مستقیم در پشت پرده‌ی گوش وجود دارد. عفونت گوش میانی معمولاً هنگامی ایجاد می‌شود که باکتری‌ها یا ویروس‌های دهان، چشم و بینی در پشت پرده‌ی گوش تجمع یابند که نتیجه‌ی آن درد و احساس سنگینی گوش است.
پرده‌ی گوش دارای التهاب نسبت به محرک‌های صوتی حساس نیست و تجمع مایع و چرک در پشت پرده‌ی گوش میزان شنوایی فرد را کاهش می‌دهد و باعث ایجاد احساسی مانند زیر آب بودن می‌شود. در صورت افزایش فشار پشت گوش ممکن است پرده‌ی گوش پاره شود و ترشحات تجمع یافته پشت گوش خارج شود. گوش بیرونی شامل کانال خارجی گوش است که از پرده‌ی گوش تا قسمت بیرونی گوش امتداد دارد.
کانال گوش محیطی گرم و تاریک است و برای رشد میکروب‌ها و در نتیجه عفونت گوش محیط مناسبی است. عفونت گوش بیرونی می‌تواند ناشی از تحریک یا صدمه به کانال گوش به وسیله‌ی اشیاء خارجی مانند گوش پاک کن یا ناخن باشد. عفونت گوش بیرونی می‌تواند با بثورات خارش دار در قسمت بیرونی گوش شروع شود و با درد، تورم و حساسیت به لمس ادامه یابد. قرمزی و گرمی پوست ممکن است تا زمان از بین رفتن عفونت ادامه داشته باشد. در زمان معاینه‌ی پرده‌ی گوش توسط پزشک، عفونت گوش باعث قرمزی و برآمدگی پرده‌ی گوش می‌شود که این موضوع تشخیص عفونت گوش را مسجل می‌سازد. علائم عفونت گوش به سرعت ظاهر میشوند و در رده‌های سنی مختلف علائم متفاوتی دیده می‌شود که در هر گروه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
کودکان: عفونت گوش در کودکان باعث درد گوش به خصوص هنگام خوابیدن می‌شود که کودک این درد را با فشار دادن یا کشیدن گوش بروز می‌دهد. گوش درد در کودکان باعث گریه بیش از حد معمول، تحریک پذیری، بی قراری، از دست دادن اشتها، مشکلات خواب و سردرد می‌شود. در برخی موارد کودک تعادل خود را از دست می‌دهد و در شنیدن یا پاسخ دادن به صداها مشکل دارد. کودک در هر سنی ممکن است تب ۳۸ درجه‌ی سانتیگراد یا بالاتر داشته باشد. خروج مایعات از گوش می‌تواند نشانه‌ای از عفونت گوش باشد که نیاز به بررسی بیش‌تر دارد.
بزرگسالان: عفونت گوش در بزرگسالان باعث گوش درد شدید و ناگهانی، گوش درد مبهم و مداوم، تخلیه مایعات از گوش و اختلال شنوایی می‌شود. از دیگر علائمی که به علت عفونت گوش ایجاد می‌شود احساس پر بودن و سنگینی گوش، حساسیت به لمس، سرگیجه، شنیدن صدای سوت، تب و حالت تهوع و استفراغ است.
عفونت گوش مسری نیست. با این حال، بسیاری از کودکان به دنبال سرماخوردگی یا دیگر بیماری‌های ویروسی دچار عفونت میشوند و این عفونت‌ها مسری هستند.
چه زمانی به دلیل عفونت گوش به پزشک مراجعه کنید؟
عفونت گوش در بسیاری موارد می‌تواند خود به خود از بین برود، بنابراین ممکن است یک گوش درد جزئی نگران کننده نباشد. اگر علائم طی سه روز برطرف نشوند و یا وجود علائم در کودکان کم‌تر از ۶ ماه و درد شدید گوش جهت بررسی بیش‌تر به پزشک مراجعه کنید. همچنین خروج هرگونه ترشح، چرک یا خون از گوش و بروز بی خوابی و تحریک پذیری در فرزندتان پس از یک سرماخوردگی یا عفونت تنفسی فوقانی، نیاز به بررسی‌های بیش‌تر و معاینه‌ی پزشک دارد. سفتی گردن در کودکان یا بی حالی زیاد و پاسخ ضعیف به تحریک‌ها، نشان دهنده‌ی عارضه‌ی جدی عفونت گوش است که نیاز به رسیدگی دارد.
وجود تب ۳۸ درجه‌ی سانتی گراد در کودکان زیر سه ماه، تب بالای ۴۰ درجه‌ی سانتی گراد در هر سنی، تبی که در کودکان زیر دو سال بیش از دو روز و در کودکان بالای دو سال بیش از ۳ روز به طول بینجامد نیازمند بررسی و پیگیری است. در صورت بروز علائم جدیدی مانند از بین رفتن تعادل، ترشحات خونی و چرکی و دردهای شدیدی که با داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن آرام نمی‌شوند، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. متخصصین اطفال، پزشکان عمومی، پزشکان طب اورژانس یا فوریت‌های پزشکی، متخصصین گوش و حلق و بینی و متخصص مغز و اعصاب یا جراح مغز و اعصاب در موارد نادری که عفونت شدید به سایر اندام‌ها گسترش یافته، در درمان عفونت گوش به شما کمک خواهند کرد.
عوامل و ریسک فاکتورهای موثر در ابتلا به عفونت گوش:
هنگامی که به علت اختلال عملکرد شیپور استاش هوای تازه و کافی در گوش میانی وجود نداشته باشد، ناحیه‌ای مرطوب، راکد و گرم ایجاد می‌شود که برای رشد میکروب‌ها مناسب است. آلرژی، ترشحات پشت بینی، عفونت‌های سینوسی، سرماخوردگی و مشکلات مربوط به غدد لنفاوی، همگی می‌توانند در توانایی لوله‌ی استاش در گردش و عبور هوا در گوش میانی اختلال ایجاد کنند. عفونت گوش در بزرگسالان به طور معمول در اثر میکروب‌هایی مانند ویروس، قارچ یا باکتری ایجاد میشوند. باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک پنومونیه (پنوموکوک)، هموفیلوس آنفلوانزا، سودوموناس و موراکسلا حدود ۸۵ درصد از موارد اوتیت حاد (عفونت گوش حاد) را تشکیل می‌دهند. ویروس‌ها نیز ۱۵ درصد باقی مانده را تشکیل می‌دهند. نحوه‌ی آلوده شدن فرد معمولاً نوع عفونت دریافتی را تعیین می‌کند.
عوامل خطر
عوامل خطر عفونت گوش میانی شامل موارد زیر است:
سن: کودکان در سنین ۶ ماه تا ۲ سالگی به دلیل اندازه و شکل لوله‌های استاش و همچنین به دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن آن‌ها هنوز در حال تکامل است، مستعد ابتلا به عفونت گوش هستند. کودکانی که قبل از شش ماهگی به انواع عفونت گوش مبتلا میشوند، در دوران کودکی و بزرگسالی بیش‌تر مستعد ابتلا به عفونت گوش هستند.
مهدکودک‌ها و سایر مراکز نگهداری از کودکان: کودکانی که در مراکز گروهی مراقبت از کودکان هستند، بیش‌تر از کودکانی که اوقات خود را در خانه سپری می‌کنند دچار سرماخوردگی و عفونت گوش میشوند.
تغذیه‌ی نوزادان: نوزادانی که با شیشه‌ی شیر و به خصوص در حالت خوابیده تغذیه میشوند، بیش‌تر از کودکانی که از شیر مادر تغذیه میشوند، دچار عفونت گوش میشوند.
عوامل فصلی: عفونت گوش بیش‌تر در پاییز و زمستان شایع است. با افزایش گرده‌ی گیاهان و گرد و غبار در این فصل‌ها، احتمال ابتلا به عفونت گوش در افراد دارای آلرژی افزایش می‌یابد.
آلودگی هوا: قرار گرفتن در معرض دود دخانیات و سایر سموم محیطی و افزایش آلودگی هوا می‌تواند خطر عفونت گوش را افزایش دهد.
نژاد بومیان آلاسکا: عفونت گوش در میان بومیان آلاسکا شایع‌تر است.
نقص‌های مادرزادی در زمان تولد: در اختلالاتی مانند سندرم داون و کام شکاف دار (لب شکری) به علت تفاوت در ساختار استخوانی و عضلانی، عملکرد لوله‌ی استاش مختل می‌شود و خطر ابتلا به عفونت گوش افزایش می‌یابد.
افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف: افراد دارای ضعف سیستم ایمنی بیش‌تر از دیگران مستعد ابتلا به عفونت گوش می‌باشند. دیابت یکی دیگر از عوامل خطرزایی است که می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت گوش شود. همچنین مبتلایان به بیماری‌های مزمن پوستی از جمله اگزما و پسوریازیس (بیماری صدف پوستی یا صدفک) مستعد ابتلا به عفونت گوش خارجی می‌باشند.
مبتلایان به بیماری‌های مزمن تنفسی مانند فیبروز کیستیک و آسم
مردان
افراد دارای سابقهی خانوادگی عفونت گوش
عفونت گوش بیرونی:
یکی از عفونت‌های شایع گوش خارجی، به عفونت گوش شناگران معروف است. افرادی که زمان زیادی را در آب می‌گذرانند بیش‌تر در معرض خطر ابتلا به این نوع عفونت گوش خارجی می‌باشند. آبی که بعد از شنا یا استحمام در مجرای گوش باقی میماند، مکانی مناسب برای تکثیر میکروب‌هاست. آب تصفیه نشده نیز باعث عفونت گوش خارجی می‌شود.
بررسی‌های تشخیصی عفونت گوش:
پزشک معمولاً بیماری‌های گوش مانند عفونت را براساس علائمی که بیماران توصیف می‌کنند و معاینه‌ی پرده‌ی گوش، کانال گوش، گلو و مجاری بینی با اتوسکوپ تشخیص می‌دهد. سمع صداهای ریوی برای بررسی عفونت مجاری تنفسی فوقانی از روش‌های تشخیصی است. اطلاع از سابقهی پزشکی فرد، زمان بروز علائم و داروهای مصرفی از قسمت‌های مهم تشخیصی هستند. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) و آکادمی پزشکان خانواده‌ی آمریکا (AAFP) معیارهای لازم برای تشخیص بیماری‌های گوش را تعیین کرده‌اند. شروع ناگهانی علائم و وجود مایع در گوش میانی نشان دهنده‌ی اوتیت حاد است.
در اوتیت حاد با افیوژن شواهد وجود مایع در گوش میانی دیده می‌شود اما شواهدی از وجود عفونت دیده نمی‌شود. اوتیت مزمن چرک دار به معنای پارگی پرده‌ی گوش به علت عفونت گوش طولانی مدت است که با ترشحات مداوم و زیاد از گوش خود را نشان می‌دهد.
آزمون اتوسکوپی پنوماتیک: ابزاری به نام اتوسکوپ پنوماتیک یک وسیله‌ی تخصصی برای تشخیص عفونت گوش است. این ابزار پزشک را قادر می‌سازد پرده‌ی گوش را معاینه کند و وجود مایع در پشت پرده‌ی گوش را تشخیص دهد. در طول اتوسکوپی پنوماتیک، پزشک به آرامی هوا را با فشار به پرده‌ی گوش می‌زند. به طور معمول این فشار هوا باعث حرکت پرده‌ی گوش می‌شود اما اگر گوش میانی مملو از مایعات باشد، هیچ گونه حرکتی در پرده‌ی گوش مشاهده نمی‌شود.
آزمون تمپانومتری: این آزمون حرکت پرده‌ی گوش را اندازه گیری می‌کند. نحوه‌ی انجام این آزمون به این صورت است که به وسیله‌ی دستگاه‌های مورد استفاده، کانال گوش کاملا بسته می‌شود و سپس فشار هوای داخل مجرا افزایش داده می‌شود. این کار باعث لرزش پرده‌ی گوش می‌شود که دستگاه آن را ثبت می‌کند و امکان اندازه گیری غیرمستقیم فشار داخل گوش میانی را فراهم می‌کند
آزمون آکوستیک رفلکتومتری (آزمون سنجش رفلکس آکوستیک): این آزمون میزان برگشت صدا از پرده‌ی گوش و به طور غیر مستقیم میزان مایعات در گوش میانی را اندازه گیری می‌کند. به طور معمول، پرده‌ی گوش اکثر قسمت صدا را جذب می‌کند. هرچه فشار بیش‌تری از مایعات در گوش میانی وجود داشته باشد، گوش صدای بیش‌تری را منعکس می‌کند.
تمپانوسنتز: در این روش با استفاده از یک لوله‌ی کوچک پرده‌ی گوش سوراخ می‌شود و مایعات از گوش میانی بیرون کشیده می‌شود. این مایعات برای بررسی ویروس و باکتری آزمایش میشوند. این روش در مواقعی که عفونت گوش به خوبی به درمان‌های قبلی پاسخ ندهد، می‌تواند مفید باشد.
اگر کودک شما دچار عفونت گوش میانی و تجمع مایعات در گوش میانی شده باشد، برای تقویت میزان شنوایی، مهارت‌های گفتاری، درک زبانی یا توانایی‌های رشدی، متخصص شنوایی (شنوایی سنجی)، گفتاردرمانگر یا درمانگر رشد به شما کمک خواهند کرد.
مدیریت و درمان عفونت گوش
انتخاب روش مناسب درمان عفونت گوش به عوامل زیادی از جمله سن و شدت علائم بستگی دارد. انواع روش‌ها باهم بررسی خواهیم کرد:
رویکرد انتظاری: برخی از عفونت‌های گوش بدون درمان آنتی بیوتیکی برطرف میشوند. علائم عفونت گوش معمولاً طی دو روز اول بهبود می‌یابد و بیش‌تر عفونت‌ها طی یک تا دو هفته خود به خود و بدون هیچ گونه درمانی از بدن پاک میشوند.
مدیریت درد:
- برای کاهش درد ناشی از عفونت گوش، استفاده از داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن (Advil) موثر می‌باشد.
- در کودکان و نوجوانان از آسپرین با احتیاط استفاده کنید. کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری آبله مرغان یا دارای علائم شبه آنفولانزا، هرگز نباید آسپرین مصرف کنند، زیرا مصرف آسپرین در این بیماران با سندرم نادری به نام سندرم ری که باعث تورم مغز یا کبد می‌شود، در ارتباط است.
- اگر پرده‌ی گوش سوراخ و پارگی نداشته باشد برای تسکین درد می‌توان از قطره‌های بی حسی استفاده کرد.
- قرار دادن کمپرس آب گرم، کیسه‌ی آب گرم و یا یک حوله‌ی گرم بر روی گوش به مدت ۲۰ دقیقه می‌تواند به کاهش درد کمک کند. در هنگام استفاده از کمپرس آب گرم برای کودکان مراقب باشید.
- داروهای ضد احتقان یا آنتی هیستامین‌ها مانند سودوافدرین یا دیفن هیدرامین، ممکن است به تسکین برخی علائم به ویژه در موارد تجمع بیش از حد مخاط در لوله‌های استاش، کمک کنند. این داروها به کاهش درد ناشی از عفونت گوش کمک می‌کنند اما در درمان عفونت زمینه‌ای نقشی ندارند.
آنتی بیوتیک‌ها و تاثیر آن‌ها در درمان عفونت گوش: برخی شواهد نشان می‌دهد که درمان با آنتی بیوتیک در درمان عفونت گوش برخی از کودکان مفید می‌باشد. از طرف دیگر، استفاده‌ی زیاد از آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند باعث مقاومت دارویی شود. با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات احتمالی استفاده از آنتی بیوتیک‌ها صحبت کنید. بعد از یک دوره‌ی انتظاری برای بهبودی خود به خود عفونت گوش، پزشک در موارد زیر از آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت گوش استفاده می‌کند:
- کودکان با سن ۶ ماه و بالاتر با درد گوش متوسط تا شدید در یک یا هر دو گوش که درد برای حداقل ۴۸ ساعت ادامه داشته است و دمای بدن آن‌ها ۳۹ درجه‌ی سانتیگراد یا بالاتر است.
- کودکان با سن ۶ تا ۲۳ ماه با درد خفیف گوش میانی در یک یا هر دو گوش که درد کم‌تر از ۴۸ ساعت ادامه داشته است و دمای بدن آن‌ها کم‌تر از ۳۹ درجه‌ی سانتی گراد است.
- کودکان با سن ۲۴ ماه و بالاتر با درد خفیف گوش میانی در یک یا هر دو گوش که درد برای کم‌تر از ۴۸ ساعت ادامه داشته است و دمای بدن آن‌ها کم‌تر از ۳۹ درجه‌ی سانتی گراد است.
- کودکان با سن کم‌تر از ۶ ماه سن مبتلا به اوتیت حاد تایید شده، درمان آنتی بیوتیکی بدون هیچ گونه دوره‌ی انتظاری، آغاز می‌شود. مصرف آنتی بیوتیک طولانی مدت برای پیشگیری از عفونت گوش توصیه نمی‌شود.
در صورت شروع آنتی بیوتیک، معمولاً آموکسی سیلین به عنوان درمان خط اول توصیه می‌شود. آموکسی سیلین معمولاً به مدت ۱۰ روز تجویز می‌شود. در صورت عدم پاسخ به درمان طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت از آغاز دارو، نیاز به تغییر آنتی بیوتیک می‌باشد. حتی پس از درمان آنتی بیوتیکی، در برخی کودکان در گوش میانی مقداری مایع باقی میماند که می‌تواند باعث کاهش شنوایی موقت به مدت ۳ تا ۶ هفته شود. در بیش‌تر کودکان، این مایع سرانجام خود به خود از بین می‌رود.
تزریق سفتریاکسون در کودکانی که نمی‌توانند آنتی بیوتیک خوراکی مصرف کنند توصیه می‌شود. حتی پس از بهبود علائم و احساس بهبودی نیز، حتما آنتی بیوتیک را طبق دستورالعمل و تا آخر استفاده کنید. عدم مصرف تمام داروها می‌تواند منجر به عود عفونت و مقاومت باکتری‌ها در برابر داروهای آنتی بیوتیکی شود. اگر به طور تصادفی مصرف دوز داروی خود را فراموش کردید با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید که چه کاری باید انجام دهید. آنتی بیوتیک‌ها در برابر عفونت گوش ناشی از ویروس‌ها موثر نیستند.
عمل جراحی: طی عملی به نام میرینگوتومی، جراح سوراخ کوچکی در پرده‌ی گوش ایجاد می‌کند که به وی امکان مکش و تخلیه‌ی مایعات از گوش میانی را می‌دهد. برای کمک به تهویه‌ی گوش میانی و جلوگیری از ایجاد مایعات بیش‌تر، لوله‌ی کوچکی به نام لوله‌ی تمپانوستومی در سوراخ ایجاد شده قرار می‌گیرد.
برخی لوله‌ها به مدت شش ماه تا یک سال در محل خود باقی می‌مانند و خودشان دفع میشوند. سایر لوله‌ها برای ماندگاری بیش‌تر طراحی شده‌اند و برای خارج کردن آن‌ها به جراحی نیاز است. پرده‌ی گوش معمولاً پس از خارج شدن لوله‌ی تمپانوستومی مجددا بسته می‌شود. این روش درمانی درد را کاهش می‌دهد، شنوایی را بهبود می‌بخشد و تعداد دفعات ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد. پزشکان عموما برداشتن لوزه‌ها را جهت عفونت گوش مفید نمی‌دانند. برای ترمیم غشای تمپانیک (پرده‌ی گوش) و برداشتن بافت آلوده از گوش میانی و استخوان ماستوئیدی جراحی انجام می‌شود.
درمان اوتیت مزمن خلط آور (چرکی): عفونت گوش مزمن که منجر به سوراخ یا پارگی در پرده‌ی گوش می‌شود به نام اوتیت مزمن چرکی شناخته می‌شود. درمان اوتیت مزمن چرکی دشوار است و اغلب با آنتی بیوتیک‌هایی که به صورت قطره هستند درمان می‌شود. قبل از استفاده از این قطره‌ها دستورالعمل استفاده از آن‌ها را مطالعه کنید.
پیشگیری از عفونت گوش:
پیشگیری از تمام عفونت‌های گوش همیشه امکان پذیر نیست اما میتوانید با آگاهی و اجتناب از عوامل ایجاد کننده‌ی آن‌ها در کاهش شانس ایجاد عفونت در کودک قدم بردارید. در این قسمت در مورد برخی از گزینه‌های موثر در پیشگیری از عفونت گوش توضیح خواهیم داد:
آیا برای پیشگیری از عفونت گوش واکسن وجود دارد؟ طبق تحقیقات آکادمی جراحان گوش و حلق و بینی آمریکا، واکسن پنوموکوکی کونژوگه می‌تواند در ایجاد مقاومت در برابر چندین سویه‌‌ی باکتری‌های متداول که باعث عفونت گوش میشوند بسیار مؤثر باشد. این واکسن به طور معمول به نوزادان و کودکان نوپا تزریق می‌شود تا از ابتلا به عفونت گوش، مننژیت، ذات الریه و عفونت خون جلوگیری شود. تزریق فصلی واکسن آنفولانزا، پنوموکوک و سایر واکسن‌های باکتریایی ممکن است به جلوگیری از عفونت گوش کمک کنند. در مورد استفاده از این واکسن با پزشک خود مشورت کنید.
پیشگیری از بیماری‌های مسری و نقش آن در کاهش عفونت گوش: از راه‌های بسیار موثر پیشگیری از عفونت گوش، پیشگیری در مقابل بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی است. به فرزندان خود بیاموزید که مرتب دست‌های خود را بشویند. در مورد انتقال بیماری‌های مسری از طریق استفاده‌ی مشترک از وسایل شخصی، خوراکی و آشامیدنی در مهدکودک و مدرسه برای آن‌ها توضیح دهید. سعی کنید زمانی که فرزندتان بیمار است در خانه استراحت کند و مهدکودک رفتن را تا زمان بهبودی او محدود کنید، همچنین به فرزندتان آموزش دهید که هنگام سرفه و عطسه جلوی دهان و بینی خود را با دستمال بگیرد.
از دود سیگار دوری کنید: ترک سیگار و اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود سیگار نقش موثری در کاهش ابتلا به عفونت گوش دارد. مطمئن شوید کسی در خانه از سیگار و دیگر فرآورده‌های دخانی دودزا استفاده نمی‌کند.
شیر مادر و ایمنی زایی آن در برابر ابتلا به بیماری‌ها: مادران را تشویق کنید تا به کودک خود شیر دهند. کودکانی که حداقل شش ماه از شیر مادر تغذیه می‌کنند در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر هستند زیرا شیر مادر حاوی آنتی بادی‌هایی است که می‌تواند از کودک را در مقابل ابتلا به عفونت‌های مختلفی همچون عفونت گوش محافظت کند.
اجازه ندهید کودک در حالت خوابیده شیر بخورد: تا جای ممکن اجازه ندهید کودک از شیشه‌ی شیر تغذیه کند. اگر نوزادی نیاز به تغذیه با بطری شیر دارد، بهتر است سر کودک کمی بالاتر از سطح بدن قرار داشته باشد. در حالی که کودک را به موازات بدن در آغوش خود گرفته‌اید بازوی خود را کمی بالاتر ببرید تا سر نوزاد بالاتر از سطح بدنش قرار گیرد. در حالت ایده آل کودکان نباید بطری شیر را با خود به رختخواب ببرند زیرا علاوه بر افزایش احتمال عفونت گوش، خوابیدن با شیر در دهان خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد.
کودکان و معایب استفاده از پستانک: اگر کودک شما بعد از ۱۲ ماهگی هنوز از پستانک استفاده می‌کند، احتمال عفونت گوش در او بیش‌تر می‌شود. تمام سعی خود را به کار بگیرید تا هرچه زودتر پستانک را از او دور کنید.
منبع: doctorhi